« Κάλλιο το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν.
Το 30% των τραυματισμών στην περιοχή της κεφαλής συμβαίνει κατά την αθλητική δραστηριότητα »
Γράφει η Ελευθερία Γεωργοπούλου (Υπεύθυνη Επικοινωνίας του toothnews)
Μέσα από αρκετή δουλειά και προσπάθεια κατάφεραν μερικοί επιστήμονες να φέρουν τον Οδοντίατρο κοντά στην Αθλητική κοινότητα. Έχοντας για εφόδια τα σύγχρονα δεδομένα της επιστήμης, συμβάλλουν στη βελτίωση της στοματικής υγείας των αθλητών και αθλουμένων.
Ίδρυσαν την Επιστημονική Εταιρεία Αθλητικής Οδοντιατρικής (ΕΕΑΘΛΟ), η οποία όλο και κερδίζει έδαφος με την ουσιαστική δουλειά που προσφέρει, όσο αφορά την πρόληψη και την θεραπεία. Το toothnews.gr ανέθεσε στον πρόεδρο της ΕΕΑΘΛΟ, κ. Θεόδωρο Κουϊμτζή D.D.S, C.E.S,Msc, καταξιωμένο παιδοδοντίατρο και πολύ ευαισθητοποιημένο άνθρωπο, να μας συστήσει την ΕΕΑΘΛΟ και να μας εξηγήσει την αιτία και το σκοπό της ύπαρξης στο χώρο των Επιστημονικών Εταιριών, της Οδοντιατρικής και του Αθλητισμού.
Κε Κουϊμτζή είστε παιδοδοντίατρος. Πώς «βρεθήκατε» στην αθλητική οδοντιατρική; Είχατε αθλητές ασθενείς;
Κατ’αρχάς θέλω να σας ευχαριστήσω για τη συνέντευξη αυτή, που σκοπό έχει να ενημερώσει τους επισκέπτες της ιστοσελίδας σας για την δραστηριότητα της Επιστημονικής Εταιρείας Αθλητικής Οδοντιατρικής (ΕΕΑΘΛΟ).
Ένας μεγάλος αριθμός παιδιών ασχολείται στην πατρίδα μας με δημοφιλή αθλήματα όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ, ποδήλατο, πολεμικές τέχνες και άλλα. Αυτά τα αθλήματα είναι υψηλού κινδύνου για τραυματισμούς στην περιοχή του προσώπου και του στόματος.
Το 30% των τραυματισμών στην περιοχή της κεφαλής συμβαίνει κατά την αθλητική δραστηριότητα. Από στατιστικές φαίνεται ότι τους περισσότερους τραυματισμούς δέχονται παιδιά από 8 έως 13 ετών αλλά και στην εφηβική ηλικία, ανάλογα βέβαια το προφίλ του κάθε αγωνίσματος.
Ως παιδοδοντίατρος βλέπω καθημερινά πολλούς τέτοιους τραυματισμούς και κάθε φορά αναρωτιέμαι το «γιατί». Είναι στην πλειοψηφία τους καταστάσεις τελείως ανεπιθύμητες που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί.
Επίσης, η στοματική υγεία των αθλητών γενικά, δεν βρίσκεται σε εκείνο το επίπεδο που θα τους επέτρεπε να αθλούνται απρόσκοπτα. Τέτοιες καταστάσεις είναι η αθεράπευτη τερηδόνα, ουλίτιδα, κακή σύγκλειση, διαβρώσεις των δοντιών, καταστάσεις φλεγμονής όπως περιστεφανίτιδα των τρίτων γομφίων κ.α. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι αθλητές βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο στοματικής υγείας με εκείνο των ευπαθών ομάδων του γενικότερου πληθυσμού.
Η συμμετοχή μου στον αθλητισμό σαν αθλητής, με έκανε να συνειδητοποιήσω ακόμα περισσότερο τα προβλήματα αυτά και να θέλω να συμβάλω στην επίλυσή τους. Η ενασχόλησή μου με την αθλητική οδοντιατρική αποσκοπεί στην ενίσχυση της προσπάθειας όλων εκείνων των συναδέλφων με ταυτόσημες ανησυχίες και προτεραιότητες, ώστε να σταθούμε σαν οδοντιατρική κοινότητα δίπλα στους αθλητές.
Πώς δημιουργήθηκε η ανάγκη ίδρυσης της Επιστημονικής Εταιρείας Αθλητικής Οδοντιατρικής (ΕΕΑΘΛΟ);
Η Αθλητική Οδοντιατρική είναι ένας νέος τομέας της Οδοντιατρικής Επιστήμης που σιγά-σιγά καταλαμβάνει ένα μέρος των προσφερομένων επαγγελματικών μας υπηρεσιών, στην καθημερινή άσκηση της οδοντιατρικής. Όλο και περισσότεροι συνάνθρωποί μας ασχολούνται με τον αθλητισμό και ζητούν οδοντιατρική φροντίδα, λόγω των προβλημάτων που προκύπτουν από την αθλητική τους δραστηριότητα, αλλά και λόγω του χαμηλού επίπεδου στοματικής υγείας που παρουσιάζουν και αυτό οφείλεται:
α) στα χαρακτηριστικά του αθλήματος, τα ¨πιστεύω¨ και τις ιδιαίτερες συνήθειες που υιοθετεί ο εκάστοτε αθλητής και
β) σε έλλειμμα ενημέρωσης των εμπλεκομένων στον αθλητισμό παραγόντων (αθλητές, προπονητές, σωματεία, γονείς, ομοσπονδίες κα) αναφορικά με τη στοματική υγεία των αθλητών και τη σημασία που αυτή μπορεί να παίξει στο ευ ζην και στις επιδόσεις τους.
Στη χώρα μας, η αθλητική οικογένεια δεν έχει γίνει αποδέκτης απλών προληπτικών μέτρων και προγραμμάτων καθώς επίσης, παροχής έγκαιρης και συστηματικής οδοντιατρικής φροντίδας. Μέχρι σήμερα έλειπε ο Επιστημονικός φορέας που θα διευκόλυνε πανελλαδικά την προσέγγιση των οδοντιάτρων και των αθλητών, ρόλο που φιλοδοξεί να “παίξει” η Εταιρεία μας.
Η επιθυμία δημιουργίας μιας Εταιρείας με αυτό το αντικείμενο και στηριγμένη στα τελευταία δεδομένα της Οδοντιατρικής Επιστήμης εκδηλώθηκε πριν δύο περίπου χρόνια από τους παρευρισκομένους συναδέλφους σε επιστημονική ημερίδα, με θέμα την πρόληψη του αθλητικού τραύματος, και υλοποιήθηκε με την απόφαση 105/2013 του Ειρηνοδικείου Πειραιά.
Τι είναι Αθλητική Οδοντιατρική; Είναι ειδικότητα; Έχει καλυφθεί η επιστημονική κατάρτιση των οδοντιάτρων σε αυτόν τον τομέα από τις Οδοντιατρικές Σχολές;
Η Αθλητική Οδοντιατρική είναι ο κλάδος της Αθλητικής Ιατρικής που ασχολείται με:
-την πρόληψη και θεραπεία του τραύματος και των παθολογικών καταστάσεων στην περιοχή του στόματος και του προσώπου που συνδέονται με τον αθλητισμό και την άσκηση
-τη συλλογή και προβολή των τελευταίων επιστημονικών δεδομένων και την ενθάρρυνση της έρευνας σε θέματα πρόληψης και θεραπείας του τραύματος στην περιοχή του προσώπου και της κεφαλής, καθώς επίσης των παθολογικών καταστάσεων στην περιοχή του στόματος.
Η εκπαίδευσή μας στις Οδοντιατρικές Σχολές έχει καλύψει τα προαναφερθέντα θέματα γενικώς, χωρίς να έχει εστιάσει στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα οδοντιατρικά προβλήματα των αθλητών. Έτσι, επαφίεται στην επιλεκτική διάθεση του κάθε συναδέλφου, ανάλογα τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του, να επιμορφωθεί παρακολουθώντας τη βιβλιογραφία και τα συναφή με το αντικείμενο σεμινάρια.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε όλο και περισσότερα οργανωμένα μετεκπαιδευτικά μαθήματα, σεμινάρια και προγράμματα από πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής (UNINERSITIES OF : IOWA, MINNESOTA, BERN, USL EASTMAN DENTAL INSTITUDE κα) καθώς επίσης και από Επιστημονικές Εταιρείες Αθλητικής Οδοντιατρικής όπως η Academy for Sports Dentistry στις ΗΠΑ.
Μεταξύ των σκοπών της ΕΕΑΘΛΟ είναι η ενημέρωση, επιμόρφωση και εκπαίδευση των οδοντιάτρων στην Αθλητική Οδοντιατρική, με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στοματικής υγείας στα άτομα που ασχολούνται με τον αθλητισμό και τις αθλοπαιδιές.
Για την άμεση και απρόσκοπτη επικοινωνία της ΕΕΑΘΛΟ με τα μέλη της και τους ενδιαφερομένους, δημιουργήσαμε δικτυακό τόπο στη διεύθυνση www.sportsdentistryhellas.gr όπου υπάρχουν χρήσιμες πληροφορίες και τεκμηριωμένες απαντήσεις και άρθρα σχετικά με την Αθλητική Οδοντιατρική. Ταυτόχρονα, κατασκευάσαμε σελίδα στο facebook ως Sportsdentistryhellas. Επίσης, οργανώσαμε την πρώτη μας ημερίδα που διεξήχθη το Σάββατο 28 Μαρτίου 2015, στο ξενοδοχείο Τιτάνια, στο κέντρο της Αθήνας, με πολύ ενδιαφέροντα θέματα και καταξιωμένους ομιλητές.
Είναι αρκετό να ξέρει κανείς να αντιμετωπίζει ένα οδοντικό τραύμα ή είναι σημαντικότερο να συμβάλει στην πρόληψη προτείνοντας αθλητικούς νάρθηκες;
Η έλλειψη επαρκούς προστασίας κατά την αθλητική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς και να προκύψει σημαντικό λειτουργικό και αισθητικό πρόβλημα στην περιοχή του προσώπου, ενώ ο ψυχολογικός αντίκτυπος στην καθημερινότητα των αθλητών είναι πολύ μεγάλος. Ο ασθενής αναγκάζεται να δαπανήσει σημαντικά ποσά και πολύτιμο χρόνο σε όλη του τη ζωή για την επανορθωτική, ενδοδοντική, χειρουργική και προσθετική αποκατάσταση της περιοχής που δέχθηκε τον τραυματισμό. Το κόστος θεραπείας και δια βίου παρακολούθησης ενός τραυματισμένου ή απολεσθέντος δοντιού είναι ιδιαίτερα μεγάλο και μπορεί να φτάσει σε αρκετές χιλιάδες ευρώ. (Στις ΗΠΑ έχει υπολογιστεί σε 5.000-20.000 δολάρια).
Ο οδοντίατρος θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά όλες τις πτυχές του προβλήματος των τραυματισμών. Η καλή γνώση και εφαρμογή των πρωτοκόλλων που πρέπει να ακολουθήσει ο οδοντίατρος, ανάλογα την εκάστοτε περίπτωση τραυματισμού, καθώς επίσης η ταχύτητα που πρέπει θα αντιμετωπιστεί μια τέτοια κατάσταση, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για την καλή πρόγνωση και τελικά την επιτυχή θεραπεία των αθλητών.
Επειδή όμως «κάλλιο το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν», ο οδοντίατρος θα πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίσει τα άτομα υψηλού κινδύνου. Η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση των προδιαθεσικών παραγόντων (πχ αυξημένη οριζόντια πρόταξη των δοντιών, προγναθισμός) που αυξάνουν τον σχετικό κίνδυνο τραυματισμών στο στόμα και τα δόντια, καθώς επίσης η χρήση προστατευτικών μέσων (εξατομικευμένος στοματικός νάρθηκας) κατά την αθλητική δραστηριότητα που μειώνουν δραστικά τον κίνδυνο τραυματισμών, προσφέρουν ουσιαστική υπηρεσία στον αθλητή. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση αθλητικών στοματικών ναρθήκων συμβάλλει αποφασιστικά στην προστασία των στοματοπροσωπικών ιστών, στα πλαίσια των αθλητικών δραστηριοτήτων.
Πόσα είδη αθλητικών στοματικών ναρθήκων έχουμε και αν υπάρχει διαφορά στο επίπεδο προστασίας από τραυματισμούς;
Οι νάρθηκες που καλείται να επιλέξει ένας αθλητής εμπίπτουν σε τρεις τύπους:
α) Προκατασκευασμένοι νάρθηκες (Stock type),
β) Μερικώς προσαρμοζόμενοι νάρθηκες (boil and bite/mouth-formed),
γ) Εξατομικευμένοι νάρθηκες (Custom made).
Οι δύο πρώτοι τύποι ναρθήκων πωλούνται στα καταστήματα αθλητικών ειδών, ενώ ο τρίτος τύπος κατασκευάζεται στο ιατρείο.
α) Προκατασκευασμένοι νάρθηκες (Stock type)
Οι προκατασκευασμένοι νάρθηκες από πλαστικό υλικό είναι οι πιο φθηνοί και πωλούνται στην ελεύθερη αγορά σε ένα μέγεθος για όλους τους αθλητές. Το μειωμένο πάχος τους δεν προστατεύει τα δόντια και τους γύρω ιστούς, από ενδεχόμενο κτύπημα. Οι νάρθηκες αυτοί επειδή δεν επιδέχονται προσαρμογή στο στόμα, δυσκολεύουν τον αθλητή στην ομιλία, την αναπνοή και την κατάποση, καθώς συγκρατούνται στη θέση τους μόνο με τη συνεχή σύγκλειση των δοντιών.
Γι΄ αυτούς τους λόγους, ο αθλητής γρήγορα δυσανασχετεί και αφήνει το νάρθηκα σε ένα συρτάρι του σπιτιού του. Οι προκατασκευασμένοι νάρθηκες προσφέρουν τη μικρότερη δυνατή προστασία στην πρόληψη των οδοντικών τραυματισμών κατά την άθληση και μπορούν να αποβούν επικίνδυνοι για την ασφάλεια του αθλητή.
β) Μερικώς προσαρμοζόμενοι νάρθηκες (boil and bite/mouth-formed)
Οι νάρθηκες αυτοί είναι προκατασκευασμένοι από θερμοπλαστικό υλικό, σχετικά φθηνοί, με μέτρια δυνατότητα προσαρμογής και συγκράτησης στα δόντια και διατίθενται στην ελεύθερη αγορά. Χρησιμοποιούνται ευρύτατα από τους αθλητές και προσαρμόζονται από τους ίδιους, αφού πρώτα τους μαλακώσουν σε ζεστό νερό και εν συνεχεία τους τοποθετήσουν στο στόμα. Κατά την προσπάθεια προσαρμογής του, ο νάρθηκας λεπτύνεται στη μασητική του επιφάνεια (μέχρι σε ποσοστό 99%) και μειώνεται δραματικά οι όποια προστασία προσέφερε αρχικά.
Έτσι ο αθλητής, φορώντας τον, έχει μια ψευδή αίσθηση προστασίας. Επίσης, έρευνα σε μαθητές γυμνασίων και κολλεγίων έδειξε, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων που αγγίζει το 85%, το μήκος τους είναι ανεπαρκές για να καλύψει πλήρως τα οπίσθια δόντια, στοιχείο που τους καθιστά αναποτελεσματικούς. Σε περίπτωση ελλιπούς προστασίας των δοντιών κατά τη σύγκλειση, αυξάνεται ο κίνδυνος κατάγματος της κάτω γνάθου μετά από κτύπημα. Η προβληματική συγκράτηση στο στόμα και το μειωμένο πάχος του νάρθηκα δεν προστατεύουν ικανοποιητικά τον αθλητή.
γ) Εξατομικευμένοι νάρθηκες (Custom made):
Κατασκευάζονται από πολυμερές υλικό στο εργαστήριο, μετά από αποτύπωση των δοντιών και κατασκευή εκμαγείου στο οδοντιατρείο. Έχουν εξαιρετική συγκράτηση, υψηλού βαθμού αποδοχή από τον αθλητή και δίνουν τη δυνατότητα ομιλίας, αναπνοής και κατάποσης. Επίσης, το ενδεδειγμένο πάχος του νάρθηκα (άνω των 3mm, σε περιοχές όπως οι κοπτικές και χειλικές των προσθίων δοντιών), επιτρέπει την μέγιστη προστασία του αθλητή. Κοστίζουν περισσότερο από τους άλλους τύπους ναρθήκων γιατί μεσολαβεί η κατασκευή στο εργαστήριο, όμως το όφελος από την προστασία που προσφέρουν αυτοί οι νάρθηκες είναι δυσανάλογα μεγαλύτερο γιατί το κόστος αποκατάστασης των συνεπειών ενός ενδεχόμενου τραυματισμού είναι ιδιαίτερα υψηλό (υψηλή σχέση ποιότητας/τιμής).
Η υπεροχή των εξατομικευμένων ναρθήκων έναντι των άλλων τύπων αθλητικών στοματικών ναρθήκων έχει αποδειχθεί σε πλήθος μελετών.
Μεταξύ πολλών, αναφέρω χαρακτηριστικά τις εξής:
1) Σε σύνολο 70936 αθλητικών εκθέσεων (προπονήσεων και αγώνων) αθλητών της πρώτης κατηγορίας του κολεγιακού πρωταθλήματος μπάσκετ των ΗΠΑ, την περίοδο 1999-2000 διαπιστώθηκε ότι οι αθλητές που φορούσαν εξατομικευμένο στοματικό αθλητικό νάρθηκα παρουσίαζαν στατιστικά σημαντική μείωση οδοντικών τραυματισμών (0,12 vs 0,67; P<0,05) και ήταν πολύ πιο ελαφριάς μορφής τραυματισμοί, σε σύγκριση με τους αθλητές που δεν φορούσαν νάρθηκα.
(Labella CR, Smith BW, Sigurdsson A. Effect of mouthguards on dental injuries and concussions in college basketball. Med Sci Sports Exerc. 2002 Jan;34(1):41-4)
2) Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η χρήση εξατομικευμένου, διαστρωματικού αθλητικού νάρθηκα σε σύγκριση με νάρθηκα του εμπορίου, μειώνει στατιστικά σημαντικά (από 8,3% σε 3,6%) το ποσοστό εγκεφαλικών διασείσεων, σε αθλητές γυμνασίου του αμερικάνικου ποδόσφαιρου. (Winters J, DeMont R Role of mouthguards in reducing mild traumatic brain injury/concussion incidence in high school football athletes. Gen Dent. 2014 May-Jun;62(3):34-8)
Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία, ότι όταν μιλάμε για τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια έναντι των τραυματισμών στην περιοχή του προσώπου θα πρέπει να προσανατολιζόμαστε μόνο στους εξατομικευμένους διαστρωματικούς αθλητικούς νάρθηκες, κατασκευασμένους υπό την επίβλεψη και τις οδηγίες του οδοντιάτρου.
Η ΕΕΑΘΛΟ συστήνει τη χρήση εξατομικευμένου αθλητικού στοματικού νάρθηκα, σε όλα τα αθλήματα όπου υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού στην περιοχή του στόματος και του προσώπου.
Εξηγήστε μας, γιατί θεωρεί κανείς ότι ένας νάρθηκας από ένα κατάστημα αθλητικών ειδών είναι αρκετός; Τι διαλέγει και πώς ένας αθλητής;
Πολλοί αθλητές, προπονητές και γονείς δεν γνωρίζουν τη διαφορά προστασίας που υπάρχει μεταξύ των ναρθήκων του εμπορίου και εκείνων που κατασκευάζονται στο ιατρείο. Η ενημέρωση προς τους ενδιαφερομένους γίνεται κυρίως αποσπασματικά από τις εταιρείες αθλητικών ειδών και όχι από επιστημονικούς φορείς. Το αποτέλεσμα είναι να προωθούνται προϊόντα αμφιβόλων προδιαγραφών και προστασίας που λόγω χαμηλής τιμής γίνονται πιο ελκυστικά στους καταναλωτές.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει γίνει κατανοητό από τους αθλητές και τους προπονητές το χαμηλό επίπεδο προστασίας και η κακή σχέση ποιότητας/τιμής που παρέχουν οι νάρθηκες αυτοί, σε αντίθεση με τους εξατομικευμένους αθλητικούς νάρθηκες που κατασκευάζονται στο ιατρείο.
Υπάρχει δηλαδή έλλειμμα ενημέρωσης και εδώ βρίσκεται η δική μας ευθύνη, ως οδοντιατρική κοινότητα. Θα πρέπει να ενημερώσουμε υπεύθυνα και τεκμηριωμένα όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, στηριγμένοι στην έρευνα των τελευταίων χρόνων, για την ανάγκη της σωστής επιλογής ενός νάρθηκα ανάλογα τις ανάγκες του αθλητή και του αθλήματος.
Η ΕΕΑΘΛΟ θέλει να συμβάλει με όλες τις δυνάμεις της στην υπεύθυνη ενημέρωση, ώστε να υπάρχει η μέγιστη προστασία των αθλητών έναντι των τραυματισμών, με τη χρήση εξατομικευμένων αθλητικών στοματικών ναρθήκων. Για το λόγο αυτό, έχουμε φτιάξει τρίπτυχο φυλλάδιο οδηγιών για την προστασία από τραυματισμούς στα δόντια και το πρόσωπο και επιμένουμε στις προδιαγραφές που θα πρέπει να έχουν οι αθλητικοί νάρθηκες.
Μπορείτε να ξεφυλλίσετε το φυλλάδιο.
Το έντυπο αυτό μπορεί να το προμηθεύεται κάθε ενδιαφερόμενος, κατόπιν συνεννόησης.
Είναι θετικό που οι Εταιρείες εκπαιδεύουν οδοντιάτρους και οδοντοτεχνίτες για να κατασκευάζουν εξατομικευμένους νάρθηκες;
Η ενημέρωση από Εταιρείες, όταν αυτή γίνεται με υπεύθυνο και τεκμηριωμένο τρόπο και καταξιωμένους ομιλητές, είναι απαραίτητη και μπορεί να βοηθήσει τα μέγιστα. Η άριστη γνώση των οδοντιάτρων και οδοντοτεχνιτών στην κατασκευή αθλητικών ναρθήκων ώστε να είναι σε θέση να κατασκευάσουν για τον αθλητή τον κατάλληλο νάρθηκα ανά περίπτωση και σύμφωνα με τις ανάγκες του, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση.
Όταν το 1962 στις ΗΠΑ αποφασίστηκε η υποχρεωτική χρήση στοματικών ναρθήκων σε μεγάλο αριθμό αθλητών, το οδοντιατρικό επάγγελμα βρέθηκε σχετικά απροετοίμαστο να ανταποκριθεί στην κατασκευή τους, λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης του συνόλου των οδοντιάτρων. Αυτό δημιούργησε προβλήματα στην αξιολόγηση του μέτρου τον επόμενο χρόνο και έδωσε επιχειρήματα στους πολέμιους της υποχρεωτικής χρήσης τους.
Στη χώρα μας, ο οδοντίατρος θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογήσει τον αθλητή καθώς επίσης το άθλημα που συμμετέχει, τον τρόπο άθλησης, το είδος και τη μορφή της αθλητικής δραστηριότητας και να προτείνει τον κατάλληλο ανά περίπτωση νάρθηκα, που θα του προσφέρει τη μέγιστη προστασία.
Η εκπαίδευση των οδοντιάτρων στην κατασκευή εξατομικευμένων διαστρωματικών αθλητικών ναρθήκων ενδιαφέρει την Εταιρεία μας. Στην 1η Ημερίδα της ΕΕΑΘΛΟ, υπήρξε στρογγυλό τραπέζι με ομιλητές τους: Χριστίνα Παλιμετάκη, Χρήστο Χρυσαφίδη και Θόδωρο Τασόπουλο και θέμα την πρόληψη του αθλητικού τραύματος και την κατασκευή αθλητικών ναρθήκων. Παρουσιάστηκαν, βήμα προς βήμα, τα στάδια κατασκευής διαστρωματικών αθλητικών ναρθήκων. Θα ακολουθήσει σύντομα πρακτικό σεμινάριο και προχωράμε αυτόν τον καιρό στην υλοποίησή του.
Η ΔΟΕ έχει δημοσιεύσει οδηγίες για τη στοματική υγεία των αθλητών;
Το 2009, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή διαπίστωνε:
«…Ο υψηλός δείκτης διάβρωσης της αδαμαντίνης σε αθλητές (25.4-37.4%) θα μπορούσε να συσχετισθεί με την αυξημένη κατανάλωση αθλητικών και ενεργειακών ροφημάτων, τα οποία είναι όξινα ή με διατροφικές διαταραχές. Η παρουσία των κάτω 3ων γομφίων αυξάνει την πιθανότητα κατάγματος της κάτω γνάθου σε αθλήματα με έντονη σωματική επαφή και σύγκρουση και οι ανωμαλίες σύγκλεισης, αυξάνουν την πιθανότητα για μελλοντικούς τραυματισμούς. Επίσης, φλεγμονές όπως περιστεφανίτιδα και περιοδοντίτιδα επηρεάζουν την απόδοση των αθλητών.
…Για την πρόληψη τραυματισμών στην περιοχή του στόματος και του προσώπου θα πρέπει να δοθεί έμφαση στους εξής παράγοντες κινδύνου:
-Ανωμαλίες Σύγκλεισης. Ειδικά οι περιπτώσεις αυξημένης οριζόντιας πρόταξης (μεγαλύτερης των 6 χιλιοστών) παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών.
-Παρουσία ορθοδοντικών μηχανισμών. Οι διάφοροι ορθοδοντικοί μηχανισμοί όπως σιδεράκια ή μασελάκια αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο τραυματισμών.
Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να γίνουν προσπάθειες για την ενημέρωση των αθλητών και των εμπλεκομένων φορέων στην πρόληψη των οδοντικών τραυματισμών με τη χρήση του εξατομικευμένου στοματικού νάρθηκα, ειδικά σε όσους αθλητές συμμετέχουν σε αθλήματα υψηλού κινδύνου για τραυματισμούς (πχ. αθλήματα με σωματική επαφή και σύγκρουση) και να συνεχιστεί η έρευνα για τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο νάρθηκας.
Επιπλέον, περαιτέρω μελέτες χρειάζονται για την αξιολόγηση της στοματικής υγείας των αθλητών όλης της αθλητικής κοινότητας, καθώς επίσης να οργανωθούν εκπαιδευτικά προγράμματα που θα εστιάζουν σε εκείνα τα αθλήματα όπου υπάρχει κίνδυνος για την υγεία των αθλητών.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή κάνει σύσταση στους αθλητές να υποβάλλονται σε τακτικούς οδοντιατρικούς ελέγχους». (The International Olympic Committee (IOC) Consensus Statement on periodic health evaluation of elite athletes March 2009: Br J Med September 2009 Vol 43 No 9)
Ποιά είναι τα αποτελέσματα από την πρώτη ημερίδα που κάνατε στην Αθήνα, τέλος Μαρτίου;
Η πρώτη ημερίδα της ΕΕΑΘΛΟ πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου στο ξενοδοχείο Τιτάνια, στην Αθήνα, χαρακτηρίστηκε από το υψηλό επίπεδο των ομιλητών και το έντονο ενδιαφέρον των συνέδρων για θέματα Αθλητικής Οδοντιατρικής, στη χώρα μας. Προεδρεύοντες των συνεδριάσεων ήταν ο Καθηγητής Ι. Τζούτζας και η Γναθοχειρουργός Β. Παπακώστα.
Η ημερίδα ξεκίνησε με την εισαγωγική ομιλία του γράφοντος με θέμα: «Αθλητική Οδοντιατρική: χθες, σήμερα, αύριο». Έγινε ιστορική αναδρομή της Αθλητικής Οδοντιατρικής τον τελευταίο αιώνα και δόθηκε έμφαση στο πού βρισκόμαστε σήμερα ως οδοντιατρική κοινότητα. Επίσης, συζητήθηκε η ένταξη των υπηρεσιών Αθλητικής Οδοντιατρικής στο ιατρείο μας αλλά και η δραστηριοποίησή μας σε συλλογικό επίπεδο, ως ενεργά μέλη της κοινωνίας μας.
Ο Επικ. Καθηγητής κ. Γ. Μπομπέτσης αναφέρθηκε στη «σχέση στοματικής υγείας και γενικής υγείας» και πώς η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει τους αθλητές. Ασθενείς με περιοδοντίτιδα έχουν 1,65 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν κάποιο στεφανιαίο νόσημα και 2,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανιστεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Καταστάσεις όπως πόνος και κακουχία έχουν επιπτώσεις στις προπονήσεις και στους αγώνες των αθλητών, με αποτέλεσμα μειωμένες επιδόσεις. Αντιθέτως, η θεραπεία της περιοδοντίτιδας μπορεί να μειώσει τη συστηματική φλεγμονή και να βελτιώσει την ενδοθηλιακή λειτουργία.
Ακολούθησε η ομιλία του Επικ. Καθηγητή Β. Παπαϊωάννου που ανέλυσε το θέμα «ισορροπημένο στοματικό περιβάλλον στους αθλητές». Λόγω της συχνής κατανάλωσης υδατανθράκων και υγρών όπως τα αθλητικά ποτά σε συνδυασμό με τη μειωμένη ροή σάλιου στους αθλητές, παρατηρείται αυξημένος δείκτης DMFT και διαβρώσεις των δοντιών. Είναι πολύ σημαντικό να εντοπίσουμε και να περιορίσουμε τους παράγοντες κινδύνου. Η αγωγή στοματικής υγείας πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αγωγής γενικής υγείας. Να γίνεται προληπτικός έλεγχος σε τακτά διαστήματα, όταν δεν υπάρχουν αγωνιστικές υποχρεώσεις. (προαγωνιστική περίοδος).
Η εξατομίκευση ενός προληπτικού προγράμματος ανάλογα τις ανάγκες του αθλητή πρέπει να αποτελεί μέλημά μας.
Στα προληπτικά μέτρα συγκαταλέγονται:
-έλεγχος των διατροφικών συνηθειών με μείωση ενδιάμεσων γευμάτων, ξέπλυμα των δοντιών και χρήση οδοντότσιχλας με υποκατάστατα ζάχαρης
-καλή στοματική υγιεινή με βούρτσισμα των δοντιών και μαλακή οδοντόβουρτσα δυο φορές την ημέρα, χρήση μεσοδοντίων μια φορά την ημέρα
-ενίσχυση των δοντιών με φθόριο, (με φθοριούχο οδοντόκρεμα και στοματικό διάλυμα όπου χρειάζεται) είναι βασικά στοιχεία ενός προληπτικού προγράμματος.
Η Λέκτορας Ι. Ρούσσου ανέπτυξε το θέμα του στοματοπροσωπικού πόνου στον αθλητισμό. Τραυματισμοί στην ΚΓΔ μπορούν να οδηγήσουν σε κλίκινγκ, πόνο, ή πιο βαριές καταστάσεις όπως μειωμένη διάνοιξη του στόματος, βρυγμό, μειωμένη πλάγια κίνηση προς την αντίθετη πλευρά, ανάπτυξη οστεόφυτων στον κόνδυλο, συμφύσεων, αγκύλωση της άρθρωσης κα. Θεραπευτικά, η χρήση αρθροσκοπίου βοηθάει στην απελευθέρωση της άρθρωσης από τις συμφύσεις. Σε περίπτωση κτυπήματος όταν ο αθλητής έχει τα δόντια σε σύγκλειση (περιπτώσεις αθλητών που φορούν αθλητικό νάρθηκα και φέρνουν τα δόντια σε επαφή), η γνάθος δεν είναι χαλαρή για να φύγει δεξιά ή αριστερά αλλά συγκρατείται λόγω σύγκλεισης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και βοηθάει να προληφθούν τέτοιες διαταραχές.
Ο Ι. Τράπαλης, αντιπρόεδρος της ΕΕΑΘΛΟ, αναφέρθηκε στους σκοπούς και στις δράσεις της ΕΕΑΘΛΟ, καθώς επίσης στον ιστότοπο www.sportsdentistryhellas.gr τη σελίδα στο facebook και στο τρίπτυχο ενημερωτικό φυλλάδιο για τους εξατομικευμένους αθλητικούς νάρθηκες που μπορούν να προμηθευτούν οι οδοντίατροι προς ενημέρωση των ασθενών τους. Επίσης, αναφέρθηκε στις μελλοντικές δράσεις της ΕΕΑΘΛΟ όπως τη διεξαγωγή πρακτικών σεμιναρίων και συνεδρίου.
Ο Επικ. Καθηγητής Φ. Τζέρμπος και ανέπτυξε το θέμα «Πρώτες βοήθειες τραυματισμών στην περιοχή του στόματος και του προσώπου στους αθλητικούς χώρους». Η άριστη γνώση των πρωτόκολλων αντιμετώπισης οδοντικού τραύματος αλλά και η εκπαίδευση και ετοιμότητα μας στους αγωνιστικούς χώρους για την παροχή πρώτων βοηθειών και αν χρειαστεί ΚΑΡΠΑ, μπορεί να βοηθήσουν αποφασιστικά τους αθλητές.
Στο στρογγυλό τραπέζι που ακολούθησε με τη συμμετοχή των: Χριστίνας – Ολίβιας Παλιμετάκη, Θεόδωρου Τασόπουλου και Χρήστου Χρυσαφίδη και θέμα «Πρόληψη αθλητικού τραύματος – Αθλητικοί νάρθηκες» δόθηκαν στοιχεία για τις ομάδες κινδύνου, τα αθλήματα, και τους παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση τραύματος στο πρόσωπο και το στόμα. Αναλύθηκαν οι τύποι ναρθήκων και τα κριτήρια επιλογής τους από τον οδοντίατρο.
Οι αθλητικοί νάρθηκες με θερμοσχηματισμό και με ιδεώδες πάχος στα 3 mm πρέπει να είναι η επιλογή μας. Τέλος, παρουσιάστηκε αναλυτικά η κατασκευή εξατομικευμένων διαστρωματικών αθλητικών ναρθήκων και τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν, καθώς επίσης η κατασκευή τους σε ειδικές κατηγορίες αθλητών όπως ορθοδοντικοί ασθενείς.
Όλες οι ομιλίες θα αναρτηθούν σύντομα στον ιστότοπο της ΕΕΑΘΛΟ με τη μορφή βίντεο.
Πώς θα συνεχίσετε; Τι δράσεις έχετε αναλάβει στο εγγύς μέλλον και αργότερα;
Μελλοντικοί στόχοι της Εταιρείας όπως άλλωστε συνάγεται από τους σκοπούς του καταστατικού μας, είναι αφενός η επιμόρφωση των Οδοντιάτρων και αφετέρου η συμμετοχή μας σε δράσεις που προάγουν τη στοματική υγεία των αθλητών.
Στα πρώτα βήματα σχετικά με την επιμόρφωση των οδοντιάτρων περιλαμβάνονται επιστημονικά άρθρα στον ιστότοπο της Εταιρείας, που αφορούν στην επισκόπηση της βιβλιογραφίας για θέματα της Αθλητικής Οδοντιατρικής. Η διαδικασία αυτή είναι συνεχής και σύντομα θα υπάρχει επιπλέον ενημέρωση και επικοινωνία μεταξύ των μελών μας, συμμετέχοντας σε forum του ιστοτόπου μας. Ταυτόχρονα, ετοιμάζουμε ενημερωτικά φυλλάδια με θέματα Αθλητικής Οδοντιατρικής που θα μπορεί κάθε συνάδελφος να τοποθετήσει στην αίθουσα αναμονής του ιατρείου του, για τους ενδιαφερόμενους ασθενείς του. Το πρώτο φυλλάδιο αυτής της σειράς είναι γεγονός και αφορά στην προστασία από τραυματισμούς στα δόντια και το πρόσωπο, όπως σας έχω αναφέρει πιο πάνω.
Επιπρόσθετα, πραγματοποιήσαμε την ημερίδα μας την 28η Μαρτίου 2015, με κεντρικό θέμα «Στοματική υγεία και Αθλητισμός» και προχωράμε σύντομα στην πραγματοποίηση πρακτικού σεμιναρίου για την κατασκευή αθλητικών ναρθήκων. Εκτός των όσων έχουν αναφερθεί, θα θέλαμε να προσδιορίσουμε τις ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας για κάθε άθλημα και ηλικιακή ομάδα αθλητών στη χώρα μας, ώστε να απευθυνθούμε με συγκεκριμένες προτάσεις και παρεμβάσεις στους εμπλεκομένους με τον αθλητισμό παράγοντες.
Η συνεργασία με άλλες Επιστημονικές Εταιρείες, Οδοντιατρικούς Συλλόγους, Ιδρύματα και Οργανώσεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που έχουν κοινούς στόχους με την Εταιρεία μας, είναι μέσα στις προτεραιότητές μας. Τέλος, Επιστημονικές Εταιρείες του εξωτερικού με πολυετή πείρα και δραστηριότητα αποτελούν για μας στοιχείο έμπνευσης, γνώσης και θετικό παράδειγμα που έχουμε να ωφεληθούμε τα μέγιστα.
Ελπίζουμε στο μέλλον, να φιλοξενήσουμε ομιλητές και ερευνητές που θα μας μεταφέρουν την γνώση και την πλούσια εμπειρία τους σε θέματα της Αθλητικής Οδοντιατρικής και φυσικά να ενώσουμε τις δυνάμεις μας σε κοινές δράσεις.
Πότε και πώς θα έχετε εκπληρώσει τους σκοπούς σας ως Πρόεδρος της ΕΕΑΘΛΟ;
Ξεκινήσαμε πρόσφατα ως Εταιρεία με σκοπό να καλύψουμε το κενό που υπήρχε στον τομέα της Αθλητικής Οδοντιατρικής και να έλθουμε κοντά στους αθλητές βοηθώντας τους να απαλλαγούν από οδοντιατρικά προβλήματα.
Πρώτη μας επιδίωξη είναι η επιμόρφωση των οδοντιάτρων στην Αθλητική Οδοντιατρική, με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στοματικής υγείας στα άτομα που ασχολούνται με τον αθλητισμό και τις αθλοπαιδιές.
Δεύτερη επιδίωξη είναι η ενημέρωση των ενδιαφερομένων φορέων (αθλητές, προπονητές, γονείς, σωματεία κα) για τη στοματική υγεία των αθλητών. Με δεδομένο ότι οι αθλητές βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο στοματικής υγείας με εκείνο των ευπαθών ομάδων του γενικότερου πληθυσμού και αυτό τους εμποδίζει να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό στους αγωνιστικούς, θα θέλαμε να γίνει συνείδηση η τακτική προληπτική προαγωνιστική οδοντιατρική εξέταση και η ένταξη της στον υποχρεωτικό ιατρικό έλεγχο των αθλητών ανά έτος.
Τρίτη επιδίωξή μας είναι η ενημέρωση των προπονητών και των αθλητών για τα οφέλη του εξατομικευμένου αθλητικού νάρθηκα που φτιάχνεται μετά από αποτύπωση στο οδοντιατρείο, αντί να αφήσουμε την ενημέρωση αυτή στις εταιρείες αθλητικών ειδών. Η τεκμηριωμένη ενημέρωση από μέρους μας, θα προσφέρει σημαντική υπηρεσία στην πρόληψη του αθλητικού τραύματος στους αθλητές.
Όλες αυτές οι επιδιώξεις απαιτούν ομαδική προσπάθεια και με την ευκαιρία αυτής της συνέντευξης, καλώ τους συναδέλφους οδοντιάτρους που ενδιαφέρονται για την Αθλητική Οδοντιατρική στη χώρα μας, να ενώσουν τις δυνάμεις τους μαζί μας, κάνοντας την εγγραφή τους στην ΕΕΑΘΛΟ.
Τα μέλη της ΕΕΑΘΛΟ τυγχάνουν ειδικών προνομίων και για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να μας επισκέπτεστε.
Σας ευχαριστώ!
