«H ενασχόληση μου με την ψηφιακή Οδοντιατρική έχει πλέον ξεπεράσει τα όρια της αγάπης και πλησιάζει το πάθος. H επόμενη ερευνητική μου εργασία θα είναι προς την κατεύθυνση της διερεύνησης της ακρίβειας σάρωσης των ενδοστοματικών και εξωστοματικών ιστών »
Γράφει η Ελευθερία Γεωργοπούλου
Οι “συναντήσεις” μας στις ηλεκτρονικές σελίδες του toothnews, με προσωπικότητες της Οδοντιατρικής επιστήμης – Οδοντικής Τεχνολογίας κι όχι μόνο, απέκτησαν φανατικό αναγνωστικό κοινό, που τις περιμένει με αδημονία. Επιστημονικά ερωτήματα και άλλα θέματα αναζητούν τον άνθρωπο πίσω από τον τίτλο και την εικόνα που παρουσιάζουμε.
Ήταν λοιπόν πριν από τρία χρόνια, αν δεν κάνω λάθος, όταν έμαθα για τη διάκριση- την πρωτιά – του κου Γιώργου Μιχελινάκη και της ομάδας του στο ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΗΣ 2018.
Τότε σκέφτηκα για πρώτη φορά να προσπαθήσω να συναντήσω τον κύριο αυτό. Δυστυχώς δεν τα κατάφερα νωρίτερα…
Ως εκείνη τη στιγμή μάλιστα δεν είχα παρακολουθήσει στενά την τόσο λαμπρή πορεία του, ιδιαίτερα στην ψηφιακή οδοντιατρική και την εμφυτευματολογία.
Θεωρώ πως είναι ένας μύστης της έρευνας, σαν να πρόκειται να ξεκλειδώσει την πόρτα που μας χωρίζει από τα μυστήρια της Ψηφιακής Οδοντιατρικής και να μας βάλει στον κόσμο της ατελείωτης γνώσης!
Ο κύριος Μιχελινάκης έχει έναν τρόπο δικό του, αυθόρμητο που μπορεί να σου δείξει ή σου επιτρέπει να δεις ότι υπάρχουν κι άλλες δυνατότητες. Σταθερά επιστήμονας πρώτης γραμμής, αποκαλύπτει το έργο του, τις προκλήσεις του, καταθέτει τη γνώμη του σε πολλά ζητήματα.
Έχει αυτή την διαθεσιμότητα. Έχει αυτή την δύναμη του ανθρώπου που θέλει να είναι μέσα στα πράγματα, που θέλει να τα αλλάξει, να τα πάρει στα χέρια του, να τα αγγίξει.
Κυρίες και κύριοι ο Δρ. Γιώργος Μιχελινάκης στο toothnews!
Κύριε Μιχελινάκη σπουδάσατε αυτό που θέλατε;
Και γιατί επιλέξατε την Οδοντιατρική;
Η Οδοντιατρική ήταν μια από τις βασικές επαγγελματικές επιλογές μου. Είναι μια πολυδιάστατη επιστήμη που συνδυάζει την Ιατρική με την Τέχνη, την διάθεση επίλυσης του οδοντιατρικού προβλήματος του ασθενούς με την ανάγκη αυτή η επίλυση να ικανοποιεί και τις αρχές της Αισθητικής. Η Οδοντιατρική Επιστήμη απαιτεί επίσης μια πλειάδα δεξιοτήτων εκ μέρους του Οδοντιάτρου που την ασκεί οι οποίες ξεφεύγουν από τα στενά όρια της Ιατρικής πράξης και ακουμπάνε σε πεδία όπως η Ψυχολογία, η διαχείριση ανθρωπίνου δυναμικού, η διαχείριση Μονάδας Υγείας.
Πάνω από όλα όμως, η Οδοντιατρική και η Προσθετική Οδοντιατρική ειδικότερα έχουν την δύναμη να βελτιώνουν θεαματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών και αυτό με συναρπάζει. Οπότε, η απάντηση στην ερώτηση σας είναι “Ναι, σπούδασα αυτό που ήθελα!”
Έχετε μια αγάπη που νομίζω πως δεν κρύβεται, την
Ψηφιακή Οδοντιατρική.
Θα έλεγα ότι η ενασχόληση μου με την Ψηφιακή Οδοντιατρική
έχει πλέον ξεπεράσει τα όρια της αγάπης και πλησιάζει το πάθος.
Η Οδοντιατρική, όπως γνωρίζετε, ήταν ανέκαθεν μια επιστήμη άρρηκτα συνδεδεμένη με την τεχνολογία και την καινοτομία.
Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη άλλωστε, ανοίγει νέους ορίζοντες στην επιστημονική εξέλιξη του θεράποντος οδοντιάτρου. Όμως στην περίπτωση της Ψηφιακής Οδοντιατρικής, η τεχνολογία έχει αλλάξει πραγματικά επίπεδο στην άσκηση της επιστήμης μας.
Ζούμε σε μια απόλυτα ψηφιακή εποχή και το να έχεις την δυνατότητα ως οδοντίατρος να ψηφιοποιήσεις το αντικείμενο της εργασίας σου δημιουργώντας αυτό που ονομάζουμε virtual patient είναι συναρπαστικό. Φυσικά δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι η Ψηφιακή Οδοντιατρική έχει και τεκμηριωμένα ,πλέον, πλεονεκτήματα, όπως οικονομία χρόνου, μεγαλύτερη άνεση για τον ασθενή, μεγαλύτερη ακρίβεια ενδοστοματικών χειρισμών και πολλά άλλα που είναι προς όφελος του και του ίδιου του ασθενούς.
Η εργασία σας με τίτλο:
«Full arch intraoral scanning is statistically more accurate compared to CBCT cast-scanning. An in vivo study.»
Απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Προσθετικής το 2018. (EPA 2018). Για να είμαστε δίκαιοι η εργασία σας με την συμμετοχή των κ.κ Δ. Αποστολάκη, Ε. Παυλάκη και Γ. Κουράκη .
Μιλήστε μας για την ιδιαιτερότητα να γίνεται μια μελέτη σε περιβάλλον ιδιωτικού οδοντιατρείου και όχι πανεπιστημιακού χώρου!
Είναι πραγματικά πολύ χρονοβόρο και κοστοβόρο κάποιες φορές για μια ομάδα ιδιωτών οδοντιάτρων να ασχολείται με έρευνα και καινοτομία στο περιβάλλον του ιδιωτικού ιατρείου. Η απαιτούμενη, για τον σκοπό αυτό, επένδυση σε hardware και software είναι σημαντική αν και πολλά από τα μηχανήματα τα οποία χρησιμοποιούμε για ερευνητικούς σκοπούς (π.χ. ενδοστοματικοί και εργαστηριακοί σαρωτές, μηχανήματα CBCT, εξειδικευμένα προγράμματα), τα χρησιμοποιούμε ήδη και στην καθημερινή μας κλινική πράξη.
Εντούτοις, η μεγαλύτερη δαπάνη είναι ο ελεύθερος χρόνος που απαιτείται προκειμένου να προετοιμαστεί σωστά ένα ερευνητικό πρότζεκτ, να γίνει πράξη, να τεκμηριωθεί στατιστικά, να περάσει την βάσανο της κριτικής από ομότιμους (peer review) και τελικά να καταλήξει να δημοσιευθεί σε έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό.
Όλη αυτή η προσπάθεια απαιτεί δουλειά πολλές φορές εκτός ωρών ιατρείου, σε κάποια αργία ή το σαββατοκύριακο, στερώντας μας χρόνο από την ξεκούραση και τις οικογένειες μας.
Και κάτι ακόμα: Η αντίστοιχη δουλειά σε περιβάλλον Πανεπιστημίου πολλές φορές έχει ως θεμιτό κίνητρο την πανεπιστημιακή ανέλιξη και καθιέρωση, κάτι που φυσικά δεν ισχύει για τους ιδιώτες συναδέρφους.
Γνωρίζουμε ότι τελευταία συγγράψατε ένα κεφάλαιο πάνω στους ενδοστοματικούς (intraoral), τους εργαστηριακούς (desktop) αλλά και τους σαρωτές προσώπου ( face scanners) και τη χρήση τους στην Σύγχρονη Οδοντιατρική για το βιβλίο DIY Orthodontics ! Ποια θα είναι η επόμενη μελέτη – έρευνα;
Το συγκεκριμένο βιβλίο απευθύνεται κυρίως σε Ορθοδοντικούς οι οποίοι επιθυμούν να ενσωματώσουν την ψηφιακή τεχνολογία στην ροή εργασίας τους. Το κεφάλαιο που συνέγραψα πραγματεύεται αυτό ακριβώς που ανέφερα παραπάνω. Τα εργαλεία και τις μεθόδους που έχουμε στην διάθεση μας για να ψηφιοποιήσουμε τον «αναλογικό» ασθενή μας.
Με απασχολεί πολύ τελευταία η ακρίβεια αυτών των ψηφιακών εργαλείων όπως π.χ. ο ενδοστοματικός σαρωτής και σίγουρα η επόμενη ερευνητική μου εργασία θα είναι προς την κατεύθυνση της διερεύνησης της ακρίβειας σάρωσης των ενδοστοματικών και εξωστοματικών ιστών.
Ήδη έχει γίνει δεκτή προς δημοσίευση στο έγκριτο International Journal of Prosthodontics πρόσφατη ερευνητική μας εργασία που μελετά πως τα διαφορετικά αποκαταστατικά υλικά επηρεάζουν μέσω των οπτικών τους ιδιοτήτων την ακρίβεια σάρωσης 3 πολύ γνωστών ενδοστοματικών σαρωτών.
Μιλήστε μας για το Implant Recognition System. Πώς έχει προχωρήσει η εφαρμογή του;
Ήδη από το 2002 είχαμε αντιληφθεί το πρόβλημα της ταυτοποίησης των οδοντικών εμφυτευμάτων που έφεραν οι ασθενείς μας και τα οποία δεν είχαν τοποθετηθεί και αποκατασταθεί από εμάς.
Ένα πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια γιγαντώθηκε κυρίως λόγω της αλματώδους αύξησης στην χρήση των οδοντικών εμφυτευμάτων, λόγω της αύξησης του αριθμού των εταιρειών που παράγουν οδοντικά εμφυτεύματα και φυσικά λόγω της κινητικότητας των ασθενών παγκοσμίως.
Δημιουργήσαμε τότε στην Οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Manchester σε σύμπραξη με το Τμήμα Υπολογιστών, το Σύστημα Ταυτοποίησης Οδοντικών Εμφυτευμάτων-Implant Recognition System, το οποίο μάλιστα είχε βραβευθεί και στον διαγωνισμό καινοτομίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Αγγλίας το 2008.
Το σύστημα λειτούργησε ως ιντερνετική βάση δεδομένων, προσβάσιμη σε όλους, η οποία ανανεωνόταν κάθε χρόνο μέχρι το 2012 οπότε και πουλήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Manchester στο οποίο ανήκαν τα δικαιώματα. Πλέον είναι ανενεργό.
Τα συνέδρια, σεμινάρια ακόμα και μετεκπαιδευτικά πρόγραμμα γίνονται πλέον χωρίς φυσική παρουσία… πείτε μας τα υπέρ και τα κατά της ιντερνετικής αυτής κατάστασης.
Τα ιντερνετικά σεμινάρια γνωστά και ως webinars υπήρχαν και πριν την έλευση της πανδημίας του COVID-19. Είναι ένας ιδιαίτερα πετυχημένος τρόπος για πολλές οδοντιατρικές επιστημονικές εταιρίες να παρέχουν γνώση και να επικοινωνούν με τα μέλη τους. Θεωρώ ότι υπάρχει χώρος και για αυτού του είδους την εκπαίδευση. Όμως η Οδοντιατρική είναι καλώς ή κακώς και μια πρακτική επιστήμη.
Πέρα από την βελτίωση των θεωρητικών γνώσεων, οι οδοντίατροι βελτιώνουν τις δεξιότητες τους και μέσα από πρακτικά σεμινάρια, ερχόμενοι σε επαφή με νέα υλικά, τεχνικές και μεθόδους.
Αυτή η διαδικασία δεν αναπληρώνεται μέσω της ιντερνετικής εκπαίδευσης. Ακόμα και η αμεσότητα της φυσικής επαφής με τους συναδέρφους και τους διδάσκοντες μπορεί να προσφέρει στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της ανταλλαγής γνώσεων και απόψεων.
Μακάρι να επιστρέψουμε γρήγορα στην προ-πανδημίας κατάσταση αν και το πιθανότερο είναι ότι για αρκετό καιρό ακόμα θα συνεχίσουμε να έχουμε ορισμένους περιορισμούς στην φυσική παρουσία συναδέρφων στα συνέδρια και στα σεμινάρια.
Η γνώση μεταλαμπαδεύεται;
Σαφώς. Το μόνο που απαιτείται είναι ένας πρόθυμος πομπός και ένας αποφασισμένος δέκτης.
Είστε ομιλητής του International Team for Implantology (ITI), εισηγητής σε πολλά εγχώρια και διεθνή σεμινάρια – συνέδρια. Πιστεύετε ότι ο Έλληνας οδοντίατρος αφιερώνει χρόνο για την ενημέρωση του;
Έχοντας την εμπειρία της Αγγλίας θα σας πω ότι ο Έλληνας οδοντίατρος αφιερώνει πολύ χρόνο για την οδοντιατρική του ενημέρωση σε σχέση π.χ. με τον μέσο Άγγλο οδοντίατρο.
Τα τελευταία χρόνια περισσότερο από ποτέ, υπάρχει μια ανεξάντλητη πηγή οδοντιατρικής γνώσης ειδικά στο διαδίκτυο και θεωρώ ότι οι συνάδερφοι το αξιοποιούν αυτό το πλεονέκτημα.
Επίσης πολλά εγχώρια σεμινάρια γίνονται για παράδειγμα δωρεάν ή σε πολύ προσιτές τιμές με αξιόλογη συμμετοχή συναδέρφων.
Τέλος, η εφαρμογή του συστήματος της συνεχιζόμενης επαγγελματικής εκπαίδευσης έχει σημαντικά βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Η οδοντιατρική είναι non stop επιστήμη μπορούν όλοι να την ακολουθήσουν;
Πράγματι η Οδοντιατρική είναι μια επιστήμη που εξελίσσεται συνεχώς μέσω της εξέλιξης των βιοϋλικών, των συσκευών και των τεχνικών που χρησιμοποιεί. Το ερώτημα δεν είναι εάν θέλουν όλοι οι συνάδερφοι να παρακολουθήσουν αυτή την εξέλιξη.
Θεωρώ ότι κάθε Οδοντίατρος παρακολουθεί σε κάποιο βαθμό τις εξελίξεις σε εκείνο το αποκαταστατικό κομμάτι της Οδοντιατρικής το οποίο ασκεί περισσότερο στο ιατρείο του.
Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο έχει την διάθεση, τον χρόνο και το χρήμα κάθε συνάδερφος να επενδύσει στην συνεχιζόμενη εκπαίδευση του.
Όπως ανέφερα και προηγούμενα, η δική μου αίσθηση είναι ότι ο Έλληνας Οδοντίατρος παρακολουθεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα τελευταία χρόνια τα τεκταινόμενα στην Οδοντιατρική Επιστήμη. Ειδικά οι νεότεροι συνάδερφοι έχουν μπολιαστεί ήδη από τα φοιτητικά τους χρόνια με αυτή την νοοτροπία.
Άλλωστε και ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των συναδέρφων μας παρακινεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι σημαντικό για εσάς η ομαδικότητα στο επάγγελμα. Μήπως τελικά είναι και ο τρόπος που θα αναπτυχθεί για να παραμείνουν υγιή τα οδοντιατρεία με όσα συμβαίνουν το τελευταίο χρόνο ιδιαίτερα.
Ανέκαθεν ήμουν οπαδός της συνέργειας και των συνεργασιών στον χώρο μας, όχι μόνο για προφανείς λόγους οικονομίας κλίμακος, αλλά για την συνολικότερη αντιμετώπιση των οδοντιατρικών προβλημάτων των ασθενών μας. Σαφώς και υπάρχουν αξιόλογοι συνάδερφοι με ιδιαίτερες δεξιότητες που είναι ικανοί να εκτελέσουν ευρύ φάσμα οδοντιατρικών θεραπειών με επιτυχία.
Θεωρώ όμως ότι πρακτικά είναι αδύνατον να παρακολουθήσει κανείς με πληρότητα τις εξελίξεις σε όλο το φάσμα της Οδοντιατρικής Επιστήμης.
Είμαι λοιπόν, υπέρ της εξειδίκευσης όχι κατ΄ ανάγκη σε επίπεδο απόκτησης πιστοποίησης γνώσεων αλλά σε πρακτικό επίπεδο εξειδίκευσης γνώσεων. Αυτό που στην Αγγλία ονομάζουν «General Dentist with special interests».
Το μεγάλο αγκάθι βέβαια είναι η συνεργασία, στην πράξη, μεταξύ 2 ή περισσοτέρων συναδέρφων σε ένα περιβάλλον πολύ-οδοντιατρείου.
Το επάγγελμα μας είναι αρκετά ανταγωνιστικό και αυτό δυσχεραίνει πολλές φορές τις ισότιμες συνεργασίες μεταξύ συναδέρφων.
Τι στόχους έχετε για το μέλλον; Ποια είναι η πρόκληση για ιατρούς που ακολουθούν τις εξελίξεις όπως εσείς;
Οι επαγγελματικοί στόχοι που έχω για το άμεσο μέλλον είναι διπλοί. Αφενός να ενσωματώσουμε νέες ψηφιακές τεχνολογίες και υπηρεσίες στην θεραπεία των ασθενών μας στο ιδιωτικό ιατρείο και αφετέρου να κατορθώσουμε, μαζί με την ομάδα των συναδέρφων που αναφέρατε νωρίτερα, να εκπαιδεύσουμε τους οδοντιάτρους στην χρήση των νέων αυτών ψηφιακών τεχνολογιών.
Μέσα από τα θεωρητικά και πρακτικά σεμινάρια που διοργανώνουμε με τους κ.κ Αποστολάκη Δημήτρη (Ακτινολόγο), Νικολιδάκη Δημήτρη (Περιοδοντολόγο) και Παυλάκη Μανώλη (Οδοντικό Τεχνολόγο), σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μέριμνα, επιδιώκουμε να εισαγάγουμε τους συναδέρφους στην ψηφιακή εποχή της σύγχρονης Προσθετικής και Εμφυτευματολογίας
και να τους μεταλαμπαδεύσουμε γνώσεις τις οποίες θα μπορούν
ήδη την επόμενη μέρα να εφαρμόσουν στα ιατρεία τους.
Η μεγάλη πρόκληση λοιπόν είναι να συνεχίσουμε να εξελισσόμαστε πρώτα εμείς ως θεράποντες οδοντίατροι έτσι ώστε να μπορούμε στην συνέχεια να εκπαιδεύουμε επιτυχώς νέους συναδέρφους.
Θα μπορούσε στην Ελλάδα να ανθίσει και ο οδοντιατρικός τουρισμός, όπως ήδη συμβαίνει σε άλλες ιατρικές ειδικότητες; Η Κρήτη προσφέρεται άλλωστε.
Σαφέστατα η Ελλάδα αλλά και η Κρήτη ειδικότερα θα μπορούσαν να αποτελούν πόλο έλξης για τον οδοντιατρικό τουρισμό. Ένα μεγάλο εμπόδιο όμως στην πραγματοποίηση τέτοιων σχεδίων θεωρώ ότι αποτελεί το γεγονός ότι η τουριστική σεζόν έχει μια μέση διάρκεια 6-7 μήνες μόνο.
Κατά την διάρκεια της είναι εύκολο για τον επισκέπτη από την κεντρική Ευρώπη, για παράδειγμα, να έρθει στην Κρήτη-πολλές φορές με απευθείας αεροπορικά δρομολόγια-όμως κατά την χειμερινή περίοδο αυτό καθίσταται δύσκολο μιας και χρειάζονται 2 ή 3 διαφορετικές πτήσεις.
Έτσι θα προτιμήσει να επισκεφθεί κάποια γειτονική χώρα η οποία θα είναι ευκολότερα προσβάσιμη με αεροπλάνο ή και οδικώς ακόμα. Μια επιμηκυμένη τουριστική σεζόν θα έδινε πολλές δυνατότητες μετακίνησης, διαμονής και ψυχαγωγίας στον επισκέπτη που θα ήθελε να συνδυάσει τουρισμό και παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών.
Τι είναι αυτό που σας κάνει ευτυχισμένο σαν άνθρωπο και ιατρό;
Οτιδήποτε με βελτιώνει ως άνθρωπο και ως ιατρό με κάνει ευτυχισμένο. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Ασχολούμαι πολλά χρόνια με την Προσθετική Αποκατάσταση των ογκολογικών ασθενών του στόματος και όσοι έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο αυτό της Γναθοπροσωπικής Προσθετικής, γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις δυσκολίες. Πρόκειται για ασθενείς που έρχονται αντιμέτωποι με το φάσμα του θανάτου και την αναπηρία που προκαλεί ο καρκίνος του στόματος.
Η αντιμετώπιση αυτών των ασθενών απαιτεί πλειάδα δεξιοτήτων και κάθε φορά που καλείσαι να αποκαταστήσεις έναν Γναθοπροσωπικό Ογκολογικό ασθενή, έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου. Πρέπει να επιστρατεύσεις όχι μόνο τις γνώσεις και τις δεξιότητες σου αλλά και την εν-συναίσθηση σου και την ικανότητα σου να καθοδηγήσεις τον άρρωστο σου μέσα από μια πολύ δύσκολη καμπή της ζωής του.
Βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής του ασθενούς σου προσφέροντας του τις υπηρεσίες σου μέσα από μια σχέση εμπιστοσύνης και καθοδήγησης που έχει τόσο πολύ ανάγκη, ωριμάζεις κάθε φορά και λίγο περισσότερο ως άνθρωπος και ως γιατρός.
Υπάρχει μια αναγκαιότητα, λένε, στον άνθρωπο να περάσει από αυτή τη ζωή και να αφήσει ένα στίγμα, μια υπογραφή. Το δικό σας ποιο θέλετε να είναι.
Με γοητεύει πολύ η ρήση τους Νίκου Καζαντζάκη «Φτάσε όπου δεν μπορείς» από το έργο του «Αναφορά στον Γκρέκο».
Πιστεύω ακράδαντα στο ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ώστε να εξαντλεί το δυναμικό και τις δυνατότητες του, αυτό που οι Αγγλοσάξωνες ονομάζουν potential. Αυτό ισχύει για όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, είτε μιλάμε για την ανατροφή των παιδιών, την σχέση με τον ή την σύντροφο μας ή την ενασχόληση με το επάγγελμα μας. Αυτό προσπαθώ να μεταλαμπαδεύσω και στα παιδιά μου.
Το δικό μου στίγμα λοιπόν θα ήθελα να είναι εκείνο ενός ανθρώπου που απέδωσε το μέγιστο των δυνατοτήτων του βελτιώνοντας παράλληλα τις ζωές των συνοδοιπόρων του.
